Тоталитарлық режимнің тұтқындары: ‘1984’ кітабы бойынша
Еркіндік — екі рет екі төрт екенін айту еркіндігі. Егер ол бар болса, қалғанының бәрі тек салдарлар. «1984» Джордж Оруэллдің тоталитарлық режиммен қоршалған әлемге арналғанқорқынышты көрінісін ұсынады, мұнда жеке еркіндіктер мемлекеттік бақылау үшін құрбандыққа шалынған. Бас кейіпкер Уинстон Смиттің азапты саяхатында оқырмандар билік, бақылау және адам қадір-қасиетінің жоғалуы туралы жағымсыз шындықтармен кездеседі. Осы антиутопиялық көріністе Оруэлл оқырмандарға әр әрекет мұқиятбақылауда болған, әр сөз бен ой цензураға ұшыраған режимде өмір сүрудің салдарытуралы ойлануды ұсынады. «1984»-тің беттеріне терең үңіле отырып, біз еркіндіктің нәзікекенін және Оруэллдің оқиғасының қазіргі әлемде өзектілігін түсінуге мәжбүр боламыз.
Тоталитаризм, әр аспектіні абсолютті бақылаумен анықталатын, жеке еркіндіктерді мемлекеттік билік үшін басады. Джордж Оруэллдің «1984» осы репрессивті басқарудыайқын көрсетеді, мұнда азаматтар инақамысликке шыдамайтын режимнің бақылауындаболады. Тарихи тұрғыда тоталитарлық режимдер күш көрсету, пропаганда және бақылауарқылы билікке келеді. Оруэллдің партиялық полициясының ойды бақылауы осы қатыгез бақылау ұмтылысын көрсетеді, ал жан-жақтан бақылау тәркілеудің салдарын ескетүсіретін тұрақты ескерту қызметін атқарады. «1984»-те шындық партия мүддесіне манипуляцияланады, бұл билік үшін шындықтың бұрмалануы туралы қорқынышты ескерту болып табылады. Біз өз әлемімізбен салыстыра отырып, Оруэллдің шығармасыдемократия мен еркіндікті қорғауда бдительность танытуға шақырады.
«1984»-те Джордж Оруэлл оқырмандарды тоталитаризммен орнаған антиутопиялық әлемге енгізеді. Репрессивті Океания қоғамында жеке тұлғалық басылып, конформизм қатал тиімділікпен таңылады. Біз осы суық пейзаж арқылы Уинстон Смитпен кездесеміз, ол партия мүшесі болып, Үлкен Браттың тұншықтырғыш қолынан босануды армандайды. Оқиғаның негізінде Үлкен Брат, партиялық биліктің жұмбақ фигурасы тұр. Оның баршажерде болуы қорқыныш пен бағынуды тудырады, тоталитарлық режимдерге тән жекетұлға культін еске салады.
Оруэлл шындықты манипуляциялауды зерттейді, партия ақпаратты бақылап, шындықты өзмақсаттарына сәйкес бұрмалайды. Осы пропаганда мен бақылау әлемінде Уинстон мен Джулияның тыйым салынған романы басқыншылық күштерге қарсы бүлік актісіне айналады. Антиутопия арқылы «1984» бақылаусыз билік пен жеке еркіндіктердің жойылуына қарсы шешім қабылдауға шақырады. Билік шектеусіз болған қоғамда өмір сүрудің салдарын ойлаған кезде, Оруэлл демократия мен еркіндікті басқыншылық жүгінен қорғауға шақырады. «1984»-те адамдар тоталитарлық режимнің тұншықтырғышқұшағында қалады, олардың еркіндіктері мемлекеттік бақылау құрбанына айналады, жәнежеке тұлғалықтың ешбір көрінісін қалдырмайды. Тіпті ойлар да барша жерде бақылаушы полициямен бақыланады, азаматтарды қорқыныш пен паранойяның торында қалдырады.
Уинстон мен Джулияның бүлігіне куә бола отырып, адам рухының тиранияға қарсы тұру тұрақтылығын еске аламыз. Олардың бағынбауы Океанияның қараңғылығының арасында үміт маягіне айналады, оқырмандарды биліктің табиғаты мен еркіндіктің нәзіктігі туралы ойлануға ынталандырады. Оруэлл адам рухының күшін зерттей отырып, оқырмандарды билік, бақылау және адам рухының қуаты туралы ойлануға шақырады.
Тоталитаризм — партияның өмірдің әр аспектісін абсолютті бақылауы арқылы айқындалатын негізгі тақырып. Оруэллдің шындықты манипуляциялауы қауіпті, бақылаусыз билік туғызатын қатерлер туралы қорқынышты ескерту болып табылады. «1984» тақырыптарын ойлай отырып, біз Оруэллдің қазіргі әлемдегі сабақтарының үздіксіз өзектілігін еске аламыз. Қадағалаудың күшейген және жеке өмірдің бұзылған дәуірінде романның сабақтары еркіндікті қауіпсіздік үшін құрбандыққа шалудың қауіптері туралы ескерту қызметін атқарады. Оруэллдің шедеврі оқырмандарды демократия мен жеке еркіндікті қорғауда қырағылық сақтауға шақырады, Океанияның антиутопиялық шындығына ұшырамау үшін. Белгісіз болашаққа саяхаттап келе отырып, Оруэллдің ескертуіне құлақ асу және демократия, еркіндік және әр адамның ажырамас қадір-қасиетін қорғауға деген адалдығымызды сақтау маңызды.
Авторы: Эльнура Берікбаева